Tiết kiệm năng lượng là giải pháp cấp thiết trong xu thế phát triển bền vững trên toàn cầu và ngay cả tại Việt Nam. Theo Bộ Công Thương, các ngành công nghiệp hiện đang chiếm hơn 47% tổng năng lượng tiêu thụ toàn quốc và có tiềm năng tiết kiệm lên tới 30 – 35%. Chính vì vậy, việc đề ra các giải pháp có ý nghĩa rất quan trọng.

Nghệ An hiện có 38 đơn vị sử dụng năng lượng trọng điểm, tập trung tại các khu công nghiệp, các nhà máy lớn. Theo thống kê, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp tại Nghệ An tăng 10,06% so với năm trước, trong đó, tập trung vào các ngành sản xuất và phân phối điện, khai khoáng, chế biến, chế tạo… Do đó, việc áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng rất quan trọng.

Việc triển khai tiết kiệm năng lượng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp, cụ thể như sau:

Thực hiện các biện pháp tiết kiệm năng lượng trong doanh nghiệp là một quyết định chiến lược mang lại nhiều lợi ích, bao gồm:

- Tiết kiệm chi phí: Doanh nghiệp có thể giảm thiểu các chi phí năng lượng bằng việc tiết kiệm năng lượng. Điều này có thể tăng lợi nhuận kinh doanh và cung cấp lợi thế cạnh tranh.

 - Bền vững và uy tín: Tiết kiệm năng lượng giúp các doanh nghiệp xây dựng hình ảnh thân thiện với môi trường. Thực hiện kinh doanh bền vững có thể xây dựng danh tiếng tích cực với khách hàng và nhà đầu tư.

- An ninh năng lượng: Bằng cách giảm sử dụng năng lượng, các doanh nghiệp có thể tăng cường sự ổn định của nguồn cung và trở nên linh hoạt hơn trước những gián đoạn cung cấp năng lượng.

- Tuân thủ pháp lý: Nhiều quốc gia có quy định về hiệu quả năng lượng và các doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định này. Các biện pháp năng lượng tiết kiệm đảm bảo tuân thủ các yêu cầu pháp lý này.

Tiết kiệm sử dụng năng lượng là một giải pháp thiết thực giúp tăng cường hiệu quả kinh tế, bảo vệ nguồn năng lượng quốc gia, bảo vệ môi trường và giảm khí thải nhà kính.

Sau đây là một số giải pháp tiết kiệm năng lượng cho doanh nghiệp:

1.     Nâng cao ý thức, thay đổi thói quen người lao động

Các khu công nghiệp và nhà xưởng sản xuất tiêu tốn rất nhiều điện năng, phần lớn do thói quen và ý thức sử dụng điện của công nhân viên. Do đó, việc tuyên truyền về lợi ích của tiết kiệm điện và các loại năng lượng khác, phát động các phong trào thi đua, tổ chức các hoạt động khen thưởng cho tập thể, cá nhân có ý thức sẽ đóng góp đáng kể vào nỗ lực chung của công ty. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp Nghệ An đã áp dụng các công cụ cải tiến năng suất như 5S, Kaizen… Những công cụ này không chỉ giúp tạo ra môi trường làm việc hiệu quả mà còn góp phần phát triển con người, giúp mỗi người lao động nâng cao tinh thần tự giác và trách nhiệm với công việc.

2. Ứng dụng công nghệ hiện đại, tự động hóa sản xuất và sử dụng nguồn năng lượng tái tạo

Một điểm quan trọng mà các doanh nghiệp cần lưu ý là việc thay thế các thiết bị cũ bằng các thiết bị hiện đại. Các thiết bị cũ thường tiêu tốn nhiều điện năng, gây tăng chi phí điện và có nguy cơ rò rỉ điện, thậm chí gây cháy nổ. Do đó, các doanh nghiệp nên xem xét thay thế bằng các thiết bị hiện đại, an toàn và tiết kiệm năng lượng. Đồng thời, lắp đặt các thiết bị điện và cơ khí hiệu suất cao như động cơ, hệ thống chiếu sáng, máy bơm, các thiết bị nhiệt và thông gió cũng là một cách để tiết kiệm và tối ưu hóa hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Ứng dụng công nghệ biến tần để điều khiển tốc độ của các động cơ trong nhà máy theo yêu cầu thực tế là một phương pháp đã được chứng minh có khả năng tiết kiệm hiệu quả trong nhiều ứng dụng khác nhau, bao gồm máy nén khí, quạt lò hơi, máy nghiền, bơm.

Thêm vào đó, việc triển khai các hệ thống sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời áp mái cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng điện tiêu thụ và có thể tạo ra nguồn điện dư thừa bán lại cho nhà cung cấp. Việc khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả không chỉ ảnh hưởng đến việc năng lượng tiết kiệm ở mỗi cơ sở mà còn hỗ trợ giảm tải cho hệ thống điện tổng thể, góp phần vào việc bảo đảm an ninh năng lượng cho quốc gia. Các giải pháp mà doanh nghiệp thường áp dụng để tiết kiệm năng lượng có thể bao gồm chuyển đổi sang các nguồn năng lượng khác, kết hợp với năng lượng tái tạo như điện mặt trời áp mái; cũng như lắp đặt các hệ thống thu hồi nhiệt năng cao hiệu quả để làm mát.

3. Ứng dụng các tiêu chuẩn, hệ thống quản lý năng lượng

Một điểm quan trọng cần nhấn mạnh là việc thực thi tiêu chuẩn ISO 50001:2011 – Quản lý Năng lượng. Xây dựng một hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn này sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp và tổ chức tiêu thụ năng lượng trong ngành công nghiệp cải thiện việc sử dụng năng lượng đồng thời thúc đẩy việc sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm và hiệu quả.  

Có thể thấy, tiêu chuẩn ISO 50001 là công cụ hữu hiệu cho các doanh nghiệp trong việc tìm kiếm giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và đạt hiệu quả, góp phần giúp doanh nghiệp theo đuổi chiến lược phát triển bền vững, thể hiện trách nhiệm với môi trường và xã hội trong việc đảm bảo an ninh năng lượng trên phạm vi toàn cầu. ISO 50001 thực sự là một công cụ quan trọng và hữu ích cho các doanh nghiệp trong việc tìm kiếm các giải pháp sử dụng và tiết kiệm năng lượng hiệu quả. Công nghệ này không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng mà còn đóng góp vào việc thực hiện chiến lược phát triển bền vững. Bằng cách thực hiện các tiêu chuẩn này, doanh nghiệp cũng thể hiện trách nhiệm của mình đối với môi trường và xã hội, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng Quốc gia.

4. Giám sát, cải tạo hệ thống giúp sử dụng năng lượng hiệu quả

Các doanh nghiệp cần sử dụng công nghệ đo đếm, phân tích, theo dõi và cảnh báo để phát hiện, khắc phục các vấn đề gây lãng phí hoặc rò rỉ năng lượng. Công cụ này không chỉ giúp doanh nghiệp dễ dàng quản lý sử dụng điện mà còn giảm thiểu lượng năng lượng tiêu tốn không cần thiết trong quá trình sản xuất. Ngoài ra phát hiện tình trạng tiêu thụ điện bất thường. Doanh nghiệp cũng cần kiểm soát và quản lý tất cả các khu vực hệ thống tiêu thụ năng lượng cao nhất, đồng thời lập kế hoạch sản xuất hợp lý để giảm thiểu việc sử dụng các thiết bị tiêu thụ công suất điện lớn trong giờ cao điểm. Tối ưu hóa hiệu suất sử dụng năng lượng của các thiết bị, đảm bảo chúng hoạt động với công suất cần thiết để tránh lãng phí điện và không để các thiết bị không cần thiết hoạt động khi không tải. Đồng thời, cũng cần tận dụng các nguồn nhiệt dư thừa để tái sử dụng năng lượng một cách hiệu quả.

Trong ngành công nghiệp, hoạt động cải tiến liên tục (Kaizen) giúp thúc đẩy về năng suất của người lao động, giúp doanh nghiệp có thể tiết kiệm thời gian, không gian và tăng năng suất, rút ngắn thời gian sản xuất. Ngoài ra còn hỗ trợ đơn giản hóa quá trình làm việc, giảm phế liệu và khuyết tật, đồng thời giảm thiểu chi phí. Trong lĩnh vực công nghiệp, việc thực hiện các hoạt động cải tiến liên tục (Kaizen) đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất làm việc của công nhân viên. Kaizen giúp doanh nghiệp tối ưu hóa sử dụng thời gian và không gian, đồng thời tăng cường năng suất lao động bằng cách rút ngắn thời gian sản xuất và đơn giản hóa các quy trình làm việc. Ngoài ra, kế hoạch tiết kiệm năng lượng trong doanh nghiệp cũng bao gồm tổ chức các hoạt động vệ sinh và bảo dưỡng thiết bị nhằm bảo vệ, duy trì độ bền của chúng. Việc này giúp tiết kiệm chi phí mà còn giảm thiểu tình trạng hỏng hóc và sự cố, từ đó tăng hiệu suất làm việc và kéo dài tuổi thọ của các thiết bị./.