Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa, Nghệ An nổi lên như một điểm sáng mới trên bản đồ công nghiệp khu vực Bắc Trung Bộ. Từ một tỉnh vốn được xem là “vùng trũng” về thu hút đầu tư, những năm gần đây Nghệ An đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành điểm đến chiến lược của nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước. Với sự định hướng rõ ràng của chính quyền tỉnh và sự đồng hành tích cực của doanh nghiệp, công nghiệp Nghệ An đang bước vào giai đoạn phát triển mới, sâu sắc hơn, bền vững hơn và có tính cạnh tranh toàn cầu cao hơn.

Nghệ An có lợi thế về vị trí địa lý chiến lược, là tỉnh có diện tích lớn, với dân số gần 4 triệu người. Hệ thống hạ tầng đang ngày càng hoàn thiện, kết nối trực tiếp với tuyến cao tốc Bắc-Nam, quốc lộ 1A, cảng biển nước sâu Cửa Lò, sân bay quốc tế Vinh và cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy. Đây chính là điều kiện nền tảng để tỉnh định hình các khu vực phát triển công nghiệp trọng điểm, đặc biệt là khu kinh tế Đông Nam, khu công nghiệp VSIP, WHA, Hoàng Mai và nhiều khu, cụm công nghiệp đang được hình thành trên toàn tỉnh.

Từ năm 2022 trở lại đây, Nghệ An đã chứng kiến sự tăng trưởng đột phá về công nghiệp, đặc biệt là thu hút đầu tư nước ngoài (FDI). Trong 3 năm liên tiếp (2022–2024), Nghệ An lọt nhóm 10 địa phương có thu hút FDI tốt nhất cả nước. Riêng năm 2024, tổng vốn đầu tư đăng ký mới và điều chỉnh tại khu kinh tế Đông Nam đạt hơn 41.000 tỷ đồng, vượt 200% kế hoạch đề ra, chiếm 68% tổng vốn đầu tư toàn tỉnh. Khu vực này đã trở thành “hạt nhân” tăng trưởng công nghiệp của Nghệ An, với hơn 150 doanh nghiệp đang hoạt động, doanh thu đạt hơn 77.000 tỷ đồng, nộp ngân sách hơn 2.200 tỷ đồng và tạo việc làm cho hơn 46.500 lao động với thu nhập bình quân khoảng 8 triệu đồng mỗi tháng.

Sự có mặt của các tập đoàn công nghiệp lớn như Luxshare-ICT, Goertek, Foxconn, WHA, Innovation Precision, Sunny Optical, Radiant Electronics… đã tạo nên một làn sóng đầu tư mạnh mẽ, tập trung vào các lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao như sản xuất linh kiện điện tử, thiết bị quang học, viễn thông, sản phẩm bán dẫn, cơ khí chính xác và các ngành công nghiệp hỗ trợ. Đây là nền tảng quan trọng để chuyển dịch cơ cấu công nghiệp của tỉnh theo hướng hiện đại, giảm dần phụ thuộc vào các ngành công nghiệp truyền thống như vật liệu xây dựng, chế biến sơ cấp.

Theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, khu kinh tế Đông Nam Nghệ An sẽ mở rộng lên 80.000 ha (gồm cả 10.000 ha mặt nước biển), trở thành một trong những KKT lớn nhất Việt Nam. Định hướng đến năm 2030, Nghệ An sẽ có hơn 15.000 ha đất công nghiệp, trong đó hơn 4.000 ha nằm ngoài khu kinh tế, nhằm tạo điều kiện cho các nhà đầu tư đa dạng hóa địa điểm sản xuất. Cùng với việc triển khai các khu công nghiệp mới như WHA 2, Hoàng Mai II, VSIP giai đoạn 3…, tỉnh đang chú trọng xây dựng các khu công nghiệp sinh thái, khu công nghiệp công nghệ cao, cụm công nghiệp hỗ trợ và trung tâm logistics chuyên biệt nhằm tối ưu hóa chi phí cho nhà đầu tư.

Lãnh đạo tỉnh nghệ An thăm và làm việc với các doanh nghiệp tại trung Quốc

Từ năm 2024 đến nay, nhiều dự án lớn đã được khởi công hoặc mở rộng quy mô. Đơn cử như dự án của Luxshare-ICT với tổng vốn gần 500 triệu USD tại VSIP Nghệ An, dự án sản xuất thiết bị điện tử cao cấp của Goertek (325 triệu USD), nhà máy quang học của Sunny Optical (150 triệu USD), các dự án liên quan đến linh kiện bán dẫn, cáp kết nối, bảng mạch điện tử của các tập đoàn đến từ Đài Loan, Hồng Kông và Hàn Quốc. Đặc biệt, nhiều dự án đang chuẩn bị triển khai với tổng vốn đăng ký hàng tỷ USD, cho thấy niềm tin mạnh mẽ của nhà đầu tư vào môi trường đầu tư, kinh doanh tại Nghệ An.

Thành công của Nghệ An không chỉ đến từ những con số ấn tượng mà còn nằm ở tầm nhìn và chính sách điều hành quyết liệt, chủ động của chính quyền. Việc ban hành Nghị quyết 07-NQ/TU năm 2021 đã mở đường cho các chính sách khuyến khích đầu tư vào công nghiệp chế biến – chế tạo, công nghiệp sạch, công nghiệp hỗ trợ. Tỉnh cũng đang đẩy mạnh cải cách hành chính, rút ngắn quy trình cấp phép đầu tư, công khai minh bạch quy hoạch sử dụng đất và triển khai mô hình “1 cửa liên thông” tại Ban Quản lý Khu kinh tế. Đây là những hành động cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi và niềm tin vững chắc cho cộng đồng doanh nghiệp.

Ngoài ra, Nghệ An cũng đang tập trung phát triển đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, xã hội phục vụ khu công nghiệp, bao gồm hệ thống giao thông kết nối, điện, nước, xử lý nước thải, bưu chính viễn thông và đặc biệt là nhà ở cho công nhân. Một số khu nhà ở xã hội, khu ký túc xá công nhân đã được phê duyệt đầu tư trong giai đoạn 2025-2030 với tổng quy mô hàng nghìn căn hộ, đáp ứng nhu cầu ổn định đời sống cho người lao động trong các khu công nghiệp.

Một trong những thách thức lớn trong thời gian tới là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu của các ngành công nghiệp công nghệ cao và xu thế chuyển đổi số. Tỉnh đã có kế hoạch liên kết với các trường đại học, cao đẳng kỹ thuật và các tập đoàn công nghệ để đào tạo nhân lực ngành điện tử, cơ khí, kỹ thuật số và vi mạch. Song song đó là các chương trình hợp tác đào tạo - tuyển dụng trực tiếp giữa doanh nghiệp FDI và cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giúp người học tiếp cận thực tiễn và nhanh chóng bắt nhịp công việc sau khi tốt nghiệp.

Từ góc độ chiến lược phát triển dài hạn, Nghệ An đang xây dựng hình ảnh là một “cực tăng trưởng công nghiệp xanh, bền vững” của miền Trung. Điều này không chỉ thể hiện ở việc lựa chọn thu hút các dự án có công nghệ cao, thân thiện với môi trường mà còn ở quy hoạch phát triển các khu công nghiệp sinh thái, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng tái tạo, xử lý chất thải, và các mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất.

Với những bước đi đúng hướng, kết hợp giữa quy hoạch chiến lược, thu hút đầu tư hiệu quả và sự đồng hành sát sao của chính quyền, Nghệ An đang dần khẳng định vai trò là trung tâm công nghiệp mới của khu vực Bắc Trung Bộ. Trong tương lai không xa, tỉnh hoàn toàn có thể đạt mục tiêu đến năm 2030 trở thành điểm đến hàng đầu của các nhà đầu tư công nghiệp công nghệ cao, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước./.